Мағжан Жұмабаевтың Алаш Ордадағы қызметінің хронологиясы
1917 жыл
Ақпан-наурыз-Ақпан төңкерісінен кейін Уфадан Қазақстанға оралады.
Петропавлда Алаш идеяларына жақын қазақ зиялыларының өкілдерімен белсенді қарым-қатынас жасай бастайды.
Автономия құру мақсатын қолдай отырып, Алаш партиясының жақтастары қатарына қосылады.
1917 жылғы желтоқсан
Орынбордағы II Бүкілқазақ съезінде Уақытша халық үкіметі — Алаш Орда бекітіледі.
Мағжан ресми түрде есеп комиссиясына енгізілді (мүшелер тізімімен, билік органдарының жұмысын ұйымдастырумен, халық пен ресурстар туралы мәліметтер жинаумен айналысқан).
1918 жыл
Алаш Орда ағарту бағдарламасына белсенді қатысады:
ұлттық газеттерде мақалалар жазады;
мектеп бағдарламаларын әзірлейді;
қазақтардың тілі, тарихы мен мәдениеті туралы дәріс оқиды;
ұлттық сананың қажеттілігі туралы көпшілік алдында сөз сөйлейді.
Поэзия арқылы ұлттық жаңғыру идеясын насихаттайды-оның жұмысы қозғалыстың идеологиялық негізінің бір бөлігіне айналады.
1919 жыл
Саяси тұрақсыздық кезеңі-Алаш Орда кеңестермен келіссөздер жүргізе бастайды.
Мағжан мәдени-ағартушылық қызметін жалғастыруда, бірақ большевиктер тарапынан цензураға жиі тап болады.
Алаш Орданың ұлттық білім беру жүйесін құру стратегиясының бір бөлігі болған қазақ тілі мен әдебиеті бойынша мұғалім және оқулық құрастырушы болып жұмыс істейді.
1920 жыл
Көктемде-Алаш Орда Үкіметі мен "Алаш" автономиясының ресми таратылуы.
Көптеген қатысушылар жаңа жағдайда халыққа қызмет етуді жалғастыру үшін кеңес органдарына жұмысқа ауысады.
Мағжан кеңестік білім беру жүйесіне қосылады, бірақ мәтіндерде Алаш мотивтерін — ұлттық қадір-қасиетін, бостандығын, рухани оянуын сақтайды.
1920-1929 жылдар
Ресми түрде саясатқа қатыспайды, бірақ бұрынғы "алашордалық"ретінде бақылауда қалады.
Педагогикалық институттарда жұмыс істейді, оқулықтар жазады, әлемдік әдебиеттерді аударады, патриоттық бағыттағы өлеңдер жасайды.
Большевиктер билігі оны "буржуазиялық ұлтшылдық"деп айыптай бастады.
1930 жыл және одан кейінгі
"Алашордалықтармен" және антисоветтік қызметпен байланысты деген айыппен қамауға алынды.
Кейіннен босатылғанмен, 1937 жылы қайтадан "халық жауы" ретінде қамауға алынып, 1938 жылы атылды.
Мақаланы құрған күні 11.08.2025 16:53
Мақаланы жаңартқан күні 12.08.2025 10:11